Xin chào mọi người, như đã đề cập ở blog trước “7 điều cần chú ý khi thuê dịch thuật để không còn lỗi dịch“, bảng thuật ngữ dịch thuật là một công cụ không thể thiếu nhằm hạn chế tình trạng nội dung trong dịch thuật không nhất quán, đồng thời nâng cao chất lượng bản dịch.
Tuy nhiên, có nhiều trưởng hợp biên dịch viên công ty muốn xây dựng bảng thuật ngữ ngay từ đầu nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu?
Lần này chúng tôi đã tổng hợp những kiến thức cơ bản, phương pháp xây dựng và những lưu ý liên quan đến bảng thuật ngữ dịch thuật để bất cứ ai chỉ trong vòng 5 phút cũng có thể nắm rõ!
Bảng thuật ngữ có thể hỗ trợ hiệu quả công việc dịch thuật và nâng cao chất lượng bản dịch. Những người phụ trách dịch thuật đang có ý định xây dựng một bảng thuật ngữ thì không thể bỏ qua nội dung này!
Bảng thuật ngữ dịch thuật là gì?
Bảng thuật ngữ dịch thuật tích hợp thông tin liên quan đến văn bản dịch, bao gồm “thuật ngữ chuyên môn”, “chữ viết tắt”, “thuật ngữ do khách hàng chỉ định”, v.v., đồng thời chỉ ra trong bản dịch các định nghĩa tương ứng.
Đối với các trường hợp dịch thuật có chứa nhiều danh từ riêng và thuật ngữ chuyên ngành, chẳng hạn như tài liệu kỹ thuật chuyên môn và bản dịch về game, thì càng không thể thiếu bảng thuật ngữ dịch thuật để giúp bản dịch dễ đọc và giúp người đọc hiểu nội dung một cách chính xác.
Từ ngữ đôi khi không có một nghĩa duy nhất, hãy lấy những thứ xung quanh chúng ta làm ví dụ, khi nói đến “apple” ngoài việc nghĩ ngay đến quả táo trong trái cây, nó cũng đồng thời nói đến một công ty công nghệ lớn.
Vì vậy khi dịch tài liệu, có rất nhiều trường hợp vì không xây dựng bảng thuật ngữ mà dẫn đến dịch sai, bảng thuật ngữ hiệu quả trong việc hạn chế vấn đề dịch sai và dùng từ không nhất quán trong quá trình dịch thuật, giúp bản dịch dễ đọc hơn, nâng cao chất lượng dịch thuật.
Ba ưu điểm lớn của việc xây dựng bảng thuật ngữ
1. Nâng cao chất lượng
Việc tạo lập bảng thuật ngữ có thể hạn chế hiện tượng một từ đa nghĩa, dịch sai danh từ riêng và thuật ngữ chuyên môn, từ đó nâng cao chất lượng dịch thuật.
Trong blog “Hướng dẫn trực tiếp từ công ty dịch thuật! Tầm quan trọng của dịch thuật game và 3 điểm chính bạn cần biết khi ủy thác dịch thuật” trước có đề cập một khi chất lượng dịch thuật không tốt, việc đánh giá nội dung bài viết cũng sẽ bị giảm sút.
Sử dụng bảng thuật ngữ nhằm cải thiện chất lượng bản dịch có thể giúp nâng cao hình ảnh của công ty.
2. Nâng cao hiệu suất công việc
Người dịch thường sử dụng từ điển hoặc các từ điển thuật ngữ chuyên môn khác để tiến hành công tác dịch thuật.
Nếu trong quá trình dịch thuật không có bảng thuật ngữ, người dịch sẽ phải mất nhiều thời gian để tra cứu từ đầu các thông tin về bối cảnh liên quan đến tài liệu, nếu là tài liệu thuộc một ngành mới nổi hoặc liên quan đến kỹ thuật thì càng tốn nhiều thời gian và công sức hơn.
Vì vậy, việc chuẩn bị một bảng thuật ngữ dịch thuật có thể giúp người dịch hiểu được văn bản gốc và nâng cao hiệu quả công việc.
Ngoài ra, các dự án dịch thuật quy mô lớn thường sẽ được nhiều dịch giả cùng tham gia, việc xây dựng một bảng thuật ngữ dùng chung có thể làm giảm thiểu tình trạng không đồng nhất về từ ngữ, đồng thời tăng cường chất lượng bản dịch và hiệu suất công việc.
3. Giảm chi phí
Bảng thuật ngữ dịch thuật có thể tiết kiệm thời gian tìm kiếm, xác nhận, kiểm chứng thông tin và chỉnh sửa từ ngữ trong quá trình dịch thuật, ngoài việc nâng cao hiệu suất làm việc, nó còn có thể rút ngắn đáng kể thời gian giao tiếp giữa khách hàng có yêu cầu dịch thuật và công ty dịch thuật, từ đó mang lại hiệu quả trong việc giảm chi phí.
Đối với khách hàng, việc chuẩn bị bảng thuật ngữ khi yêu cầu dịch thuật có thể mang lại 3 lợi ích lớn: nâng cao chất lượng bản dịch, nâng cao hiệu suất làm việc và giảm chi phí.
Hai điểm mấu chốt trong việc xây dựng bảng thuật ngữ dịch thuật
1. Phương pháp chọn từ vựng dịch thuật
Khi xây dựng bảng thuật ngữ dịch thuật, trước tiên bạn phải tham khảo các bảng đối chiếu dịch thuật đã được các nhóm ngành sử dụng hoặc các file dịch hiện có trong ngành để trích xuất những từ vựng quan trọng. Khi lựa chọn từ vựng bạn cần chú ý đến hai điểm: “không chỉ tập trung vào những từ vựng thường gặp” và “không thêm các động từ vào”
Những từ đặc biệt và thuật ngữ chuyên môn ít được sử dụng hoặc chỉ dùng trong nội bộ công ty là những từ thông dụng đối với khách hàng yêu cầu dịch thuật nhưng đối với người dịch họ vẫn cần tra cứu định nghĩa của từ đó, vì vậy việc bổ sung vào bảng thuật ngữ một cách cẩn thận và toàn diện là rất quan trọng.
Ngoài ra, không thêm các động từ vào bảng thuật ngữ của bạn. Nếu cố định việc dịch các động từ một cách cứng nhắc, có thể dẫn đến việc sự liên kết các câu trong văn bản trở nên không tự nhiên, dẫn đến chất lượng bản dịch bị giảm sút. Ví dụ, từ “Run” trong tiếng Anh khi dịch sang tiếng Việt, tùy theo ngữ cảnh của văn bản, có thể dịch là “chạy” hoặc “quản lý” (run a hotel: quản lý một khách sạn), v.v
Mặc dù có nhiều ưu điểm trong việc xây dựng một bảng thuật ngữ nhưng hãy cẩn thận đừng để nó làm hạn chế tính linh hoạt của văn bản.
2. Giải thích ngữ cảnh
Có nhiều cách giải nghĩa về từ, do vậy việc xác định trước về ngữ cảnh cũng như tình huống sử dụng trong bảng thuật ngữ là rất quan trọng.
Ví dụ, trong hướng dẫn sử dụng phần mềm trong lĩnh vực tài chính, từ tiếng Anh “default” sẽ được dịch thành “giá trị mặc định”, “thiết lập ban đầu” hoặc “không đủ khả năng thanh toán” tùy theo nội dung.
Hãy xem một ví dụ đơn giản khi xây dựng bảng thuật ngữ.
TiếngAnh | TiếngViệt | Định nghĩa và bổ sung |
apple | Quả táo | trái cây, trường hợp liên quan đến điện thoại thì thường biểu thị “công ty Apple” |
orange | Quả cam | trái cây, trường hợp liên quan đến màu sắc thì biểu thị “màu cam” |
Việc dịch phù hợp với ngữ cảnh của bài viết theo định nghĩa của bảng dịch thuật sẽ thuận lợi cho người dịch trong công tác dịch thuật, khi tiến hành dịch thuật theo nhóm, nó giúp đồng bộ hóa công việc dịch thuật một cách hiệu quả.
Ngoài ra, sau khi hoàn tất việc tạo bảng thuật ngữ, nên lưu ý các từ vựng trong bảng thuật ngữ không được phép lặp lại. Khuyến cáo sau khi hoàn thành bảng thuật ngữ, có thể sử dụng các công cụ như Excel để kiểm tra và xác nhận.
Bảng thuật ngữ đơn ngữ và Bảng thuật ngữ đa ngôn ngữ
Bảng thuật ngữ đơn ngữ giải thích các thuật ngữ chuyên môn bằng một ngôn ngữ duy nhất giúp người đọc hiểu tài liệu dịch thuật.
Nếu có nhu cầu dịch đa ngôn ngữ, có thể dùng bảng thuật ngữ đơn ngữ đã được xây dựng mở rộng thành bảng thuật ngữ đa ngôn ngữ, việc này giúp duy trì và đối chiếu với nhiều ngôn ngữ trở nên dễ dàng hơn.
Ngoài ra cũng có thể tận dụng bảng thuật ngữ đa ngôn ngữ của Microsoft. Bảng thuật ngữ của Microsoft sử dụng định dạng tệp TBX (Term Base eXchange) được thiết kế đặc biệt cho dữ liệu bảng thuật ngữ. Định dạng này hỗ trợ nhập bảng thuật ngữ vào công cụ hỗ trợ dịch thuật.
Tham khảo:
Lần này chúng tôi đã giải thích kiến thức cơ bản và phương pháp xây dựng bảng thuật ngữ. Hy vọng blog này sẽ giúp ích cho mọi người trong việc xây dựng bảng thuật ngữ của mình!
Trụ sở chính của Công ty PTSGI đặt tại Đài Loan, là doanh nghiệp dịch vụ đa ngôn ngữ lớn nhất Châu Á, có hơn 55 năm lịch sử và kinh nghiệm dịch thuật; đứng đầu trong các doanh nghiệp tiêu biểu của Đài Loan như TSMC và Toyota Motor, cho đến nay vẫn duy trì cung cấp dịch vụ dịch thuật cho các doanh nghiệp thuộc mọi ngành nghề.
PTSGI hỗ trợ tới 140 ngôn ngữ, cũng tiếp nhận dịch vụ dịch thuật đa ngôn ngữ. Ngoài ra, về mặt chất lượng, đã thông qua Chứng nhận tiêu chuẩn dịch thuật quốc tế ISO17100, ISO9001 và xây dựng quy trình thực hiện tiêu chuẩn TDQCMP®, bảo đảm khách hàng có được kết quả dịch thuật và dịch vụ tốt nhất.
Nếu Quý doanh nghiệp mong muốn có được dịch vụ dịch thuật chất lượng cao, xin hãy liên lạc với chúng tôi để lấy báo giá trực tuyến, ngoài ra, chúng tôi cung cấp dịch vụ dịch thử 300 chữ miễn phí, để khách hàng có thể loại trừ được nỗi lo về chất lượng bản dịch, yên tâm hợp tác. Hoan nghênh Quý khách trải nghiệm dịch vụ dịch thử của chúng tôi.